لاڙڪاڻو شاعرن جي نـظر ۾ - منظور سولنگي

لاڙڪاڻو شاعرن جي نـظر ۾

منظور سولنگي

اگر بيني بھشت اندرزمانه،

بيا سير کن در لارکانه.

“لاڙڪاڻو”، سنڌ جي تاريخ ۾، لاڙڪاڻو ساهه سيباڻو، هجئي ناڻو ته گهم لاڙڪاڻو، “سنڌ جو عدن” طور معروف آهي. نئين تھذيب تمدن ۾ به پنھنجو ثاني نه ٿو رکي. موهن ۽ جُهڪر جا دڙا هن جي شاندار ماضي، تھذيب ۽ زرخيزيءَ جا زنده گواهه آهن. سونھاري سنڌ جو هي زرخيز خطو نه صرف تاريخي حوالي سان، پر علمي ۽ سياسي ميدان ۾ به شاندار ورثو محفوظ رکي ٿو. کيس شھيدن جي ڌرتي سڏيو وڃي ٿو. جيڪڏهن سندس علمي ادبي تاريخ جي ورق گرداني ڪبي ته، هتان جا عالم اديب پنھنجي فڪر، علمي لياقتن ۽ خدمتن جي ڪري ڏيھان ڏيھه مشھور هيا آهن. سندن روشن ڪيل علمي قنديلن جڳ کي منور ڪري ڇڏيو آهي.

لاڙڪاڻي جا صاحبِ ڪتاب ڪهاڻيڪار - جيئل اوڏ

لاڙڪاڻي جا صاحبِ ڪتاب ڪهاڻيڪار

جيئل اوڏ

لاڙڪاڻي جي ڪھاڻيڪارن جا تمام وڏا نالا آهن، انھن ۾ اهي ڪھاڻيڪار به آهن جن جي ڪھاڻين جا مجموعا شايع ٿي نه سگهيا آهن. انھن ۾ ڪيترا ئي صاحب حيثيت به آهن پر خبر نه آهي ته انھن ڪتاب شايع ڇونه ڪرايا آهن. ۽ انھن جون ڪھاڻيون ماهوار ايندڙ رسالن جي زينت بڻجن ٿيون. خاص ڪري ماهوار ”سوجهرو“ جنھن ۾ محترم اختر جانوري جون ڪھاڻيون لاڳيتو ڇپجنديون رهن ٿيون. پاڻ پراڻا ليکڪ آهن پر سائين جن جو مڪمل ڇپيل ڪتاب مارڪيٽ ۾ آيل ڪونهي. ڪھاڻيڪار مرحوم انور پيرزادي جو به ڪھاڻين جو ڇپيل ڪتاب موجود ڪونهي. ٻين ڪھاڻيڪارن، جھڙوڪ ڊاڪٽر ميمڻ عبدالمجيد سنڌي، ڊاڪٽر در محمد پٺاڻ، ڊاڪٽر بشير احمد شاد، ذوالفقار راشدي (پير جو ڳوٺ)، مختيار سمون،  امان راهي، قدير شيخ، انور جوکيو، مختيار جانوري، ممتاز عباسي، اشفاق منگي، اصغر سنڌي، عادل عباسي، رضوان گل، جھانگير عباسي، محمد علي پٺاڻ، غلام مصطفى مشتاق، ممتاز ابڙو، يامين بلوچ، عنايت ميمڻ، عامر ميمڻ، اشتياق انصاري، بدر ڌامراهو، اياز گاد، منظور جوکيو، شبنم موتي ڌيءَ عبدالمنان قاضي وڪيل. ٻن مجموعن جيتريون ڪھاڻيون سرجيندڙ مرحوم غلام سرور منگي ڳوٺ نئين گُڏ ڏوڪري جو رهواسي. ان کان علاوه ٻيا به ڪيترا ئي ڪھاڻيڪار هوندا جن جا نالا مون کي ملي نه سگهيا ۽ جيڪي ڪھاڻين جا ڪتاب ڇپجي نه سگهيا آهن يا اهي ڪتاب منھنجي نظر مان گذري نه سگهيا آهن، ان لاءِ آءٌ معذرت خواهه آهيان. باقي جيڪي صاحبِ ڪتاب ڪھاڻيڪار آهن تن جو ذڪر هيٺ پيش ڪجي ٿو.

لاڙڪاڻي جا لعل - منظور سولنگي

لاڙڪاڻي جا لعل

عالم، شاعر ۽ اديب

منظور سولنگي

لاڙڪاڻو ساهه سيباڻو، جنھن جي سرسبزي، زرخيزي ۽ شادابي ڪري کيس ”سنڌ جو عدن“ سڏيو وڃي ٿو، تاريخي، ثقافتي حيثيت ۾ پنھنجو مٽ پاڻ رهيو آهي؛ جنھن جي ساک موهن جو دڙو ڀري رهيو آهي. هن مردم خيز مٽيءَ مان قديم زماني کان ڪيئي ناليرا بزرگ، عالم، شاعر، اديب ۽ فنڪار پيدا ٿيا آهن، جن پنھنجن شعبن ۾ محنت ۽ مشقت ڪري پنھنجو ۽ پنھنجي ديس جو نالو روشن رکيو آهي. ”هن ضلعي هر تحريڪ ۾ سنڌ جي اڳواڻي ڪئي آهي. هجرت تحريڪ لاڙڪاڻي مان هلي، مھاجرن جي پھرين اسپيشل ٽرين لاڙڪاڻي مان هلي . پھرين خلافت ڪانفرنس لاڙڪاڻي ۾ ٿي. خلافت جي مھاجرن جي پھرين قافلي جو اڳواڻ رئيس جان محمد جوڻيجو لاڙڪاڻي جو هو. سنڌ مُحمدن ايسوسيئيشن، جنھن چاليھه سال سنڌ جي مسلمانن جي سياسي رهنمائي ڪئي، تنھن جو صدر لاڙڪاڻي جو سر شاهنواز ڀٽو هو. سنڌ کي آزاد صوبي بنائڻ جي تحريڪ جو اڳواڻ خان بھادر کھڙو به لاڙڪاڻي جو هو.

لاڙڪاڻي جا ايم فل ۽ مونوگراف - منظور سولنگي

لاڙڪاڻي جا ايم فل ۽ مونوگراف

سنڌي تحقيقي ادب ۾ لاڙڪاڻي جو حصو

منظور سولنگي

انسان اورچائي وسيلي ئي ڪاميابيءَ جي منزل ماڻي ٿو. اها محنت ئي آهي، جنھن جي سھاري سان کوج ۽ لوچ ۾ رات ڏينھن هو رڌل ۽ ريڌل رهي ٿو. تان ته ڪنھن نتيجي تي ترت پھچي، پنھنجي ڪارائتي راءِ سان حقيقت کي آشنا ڪرڻ ۾ ڪاميابي حاصل ڪري سگهي. هونئن به حقيقت کي حاصل ڪرڻ لاءِ سخت پورهئي ۽ نرمل نظر جي ضرورت پوي ٿي. دنيا ۾ اهي ئي ڪامران ۽ ڪامياب ماڻھو ليکيا وڃن ٿا، جن پگهر جي پورهئي سان حق ۽ سچ جي ڳولھا ڪئي آهي ۽ پاڻ پتوڙيو آهي.

لاڙڪاڻي جا عالم ۽ پي ايڇ ڊي - منظور سولنگي

لاڙڪاڻي جا عالم ۽ پي ايڇ ڊي

سنڌي تحقيقي ادب ۾ لاڙڪاڻي جو حصو

منظور سولنگي

سنڌ جي تاريخ ۾ لاڙڪاڻو هڪ منفرد مقام رکي ٿو. هر دؤر ۾ هن خطي جي ماڻھن اعلى بصيرت ۽ سوچ جو عملي ثبوت ڏنو آهي. لاڙڪاڻو جتي سياسي اعتبار کان پاڪستان جو محور رهيو آهي، اتي علم ادب جي ميدان ۾ به هتان سنڌي ساهتيه جو سج اڀريل ڏسڻ ۾ آيو آهي. وڏا قربدار مخلص ۽ اعلى گڻن وارا انسان هن مردم خيز زمين تي آباد آهن، جيڪي نه فقط پنھنجي زبان سان سچا ۽ مخلص آهن پر انسان ذات جي ڪم اچڻ ۽ مدد ڪرڻ ۾ پڻ اڳ کان اڳرا رهيا آهن. هتان جي سڀاڳي سرزمين اهڙا ادبي گوهر پيدا ڪيا آهن، جن جون ڪيل خدمتون سنڌي ادب ۾ مثالي حيثيت جون حامل آهن.

ڪبوتر ۽ لاڙڪاڻي جا ڪبوترباز - جيئل اوڏ

ڪبوتر ۽ لاڙڪاڻي جا ڪبوترباز

جيئل اوڏ

هي هڪ مشھور پکي آهي. هن کي سنڌي لغات مطابق ڪبوتر، پاريھر، پاريھل، پاريل ۽ پاريلو، اردو ۾ ڪبوتر، هندي ۾ ڪـَپوت، بنگالي ۾ ڪوبُوتور، بلوچي ۾ ڪَپودر، پشتو ۾ ڪونتره، پنجابي ۾ ڪبوتر، ڪشميري ۾ ڪُوتُر، فارسيءَ ۾ ڪبوتر، عربي ۾ حمام، انگريزي “Pigeon” پِجن ۽ براهوي ٻوليءَ ۾ ڪَپوت-پيغام رسيفوڪ چيو وڃي ٿو.

هي امن، پيار ۽ پيغام جو پکي آهي. ڏسڻ ۾ معصوم ۽ نازڪ پر وقت سان وڏو بھادر ۽ دلير آهي. هن جا ڪارناما تاريخ جي بابن ۾ سونھري اکرن سان لکيا ويا آهن. هن پنھنجي ڊيوٽي پيار جو قاصد بڻجي ڏني ۽ پيغام رسانيءَ ذريعي پنھنجي جان جي به پرواهه نه ڪري جنگ دوران پنھنجي قوم جي لکين فوجي سپاهين جون زندگيون بچايون.

سنڌي ادب جو بودلو بهار: ذوالفقار راشدي - پروفيسر نذير احمد سومرو

سنڌي ادب ۽ شاعري جو بودلو بهار: ذوالفقار راشدي

پروفيسر نذير احمد سومرو

مختصر تعارف:

پورو نالو:	سيد ذوالفقار علي شاهه،
ادبي نالو:	ذوالفقار راشدي
ولد:	سيد محمد امام شاهه راشدي
جنم ڏڻ:	10 مارچ 1938ع،
جنم ھنڌ:	پير جو ڳوٺ لڳ نئون ديرو (تعلقو رتوديرو ضلعو لاڙڪاڻو)
ابتدائي تعليم:	وڳڻ، لاڙڪاڻو ۽ نئون ديرو مان
تعليم:	بي اي، ايل ايل بي
سماجي حيثيت:	پنهنجي موروثي گاديءَ جو اٺون پڳدار
ادب ۾ شعبو:	شاعري ۽ تنقيد
لکڻ جي شروعات:	1949ع، شاعريءَ سان
پهريون ڇپيل شعر:	ماهوار “اسان جي منزل” (دادو) ۾ 1952ع ۾ ڇپيو
صحافتي حيثيت	ايڊيٽر هفتيوار اخبار “هاري” 1953ع کان 1954ع
ايڊيٽر ۽ پبلشر:	هفتيوار “مذهب انسانيت” 1960ع
ڇپيل ڪتاب:	1- سوچ کي لوڇ (شاعري مجموعو) 1982ع   2- ڪسوٽي (تنقيد) 1986ع
وفات:	26 آگسٽ، 1986ع