مُهين جي دڙي جو عالمي
ورثي مان نڪرڻ جو خطرو؟
زرار پيرزادو
¨ هونئن ته چؤماسي
جي موجوده برساتن ۽ ٻوڏ وگهي سڄي سنڌ ٻڏل آهي، آفت جوڳي حالت ۾ آهي، جيئرا ماڻهو،
آباد ڳوٺ شهر ۽ گهر، ڳوٺن، شهرن ۽ گهرن سان سلهاڙيل جذباتي وابستگيون، ساروڻيون سڀ
لڙهي چڪيون آهن اتي حڪومت يا عام ماڻهن کي سنڌ جي تاريخي، تهذيبي ۽ قديمي آثارن جي
تباهي جو ڀلا ڪهڙو ۽ ڪيترو اونو هوندو!
ڇا ميلوها ئي موئن جو دڙو
آهي؟
عبدالڪريم چنا
سنڌو سڀيتا جي عظيم
تاريخي ماڳ موئن/ موهن/ موهين جو دڙو جو اصل نالو ڇا هو!؟ ان تي بحث جاري آهي. اڃا
تائين هن ماڳ جي مڪمل کوٽائي نه ٿيڻ ۽ مليل نشانين ۽ اکرن جي ڀاڃ نه ٿيڻ سبب به
مونجهارا پيش آهن. ان باوجود قديم ميسوپوٽاميا ۽ سميري لکتن مان مليل ڪجھ اشارن
موجب هن ماڳ جو نالو “ميلوها Meluhha” هجڻ واري شڪ تي بحث ٿيندو رهيو آهي. ان
سلسلي ۾ قديم ماڳن مان جيڪي مختلف لکتون ۽ تاريخدانن ۽ محققن جا جيڪي مختلف خيال ۽
رايا سامهون آيا آهن اهي سهيڙي پيش ڪجن ٿا. هي لکتون ۽ رايا پڙهڻ کانپوءِ پڙهندڙ
پاڻ ئي ڪو فيصلو جوڙي سگهن ٿا.
